LASTİĞİN TANIMI VE TARİHÇESİ !!!

kokplot

Onursal Üye
Kayıt
4 Mart 2010
Mesaj
936
LASTİĞİN TANIMI VE TARİHÇESİ

Lastikler hareketsiz arabayı, ama aynı zamanda kalkış ve fren anında ortaya çıkan büyük yük transferlerine mukavemet, fren yapıldığında ve viraj alırken motoru aktarmak, zevkli bir sürüş için güven içinde ve uzun müddet dayanmak, yolun durumu ve iklim şartları ne olursa olsun aracı emniyetle yönlendirmek, şoförün ve yolcuların konforunu sağlamak, aracın uzun ömürlü olması için yoldaki pürüzlerin etkisini azaltmak, performansını milyonlarca lastik devri boyunca en üst düzeyde tutmak için uzun ömürlü olmak gibi görevleri ve kıstasları yerine getirmek zorundadır.

Otomobil lastiğinin üzerindeki bilgilerin okunması

Yük indeksi

Yük indeksi bir lastiğin hız sembolü ile belirtilen en yüksek hızda taşıyabileceği azami yükü gösterir.

Hız sembolleri

Hız sembolü bir lastiğin yük indeksi ile belirtilen azami yükte yapabileceği hızı ifade eder

Lastik çeşitleri

İç lastikli çapraz lastik

İskeleti birçok dokuma katlarından meydana gelir. Çeşitli katlardaki iplikler birbirlerinin üzerinden çaprazlamasına geçer.

İplik açıları:

Normal lastiklerde 35-38º

Spor lastiklerde 30-34º

Çapraz lastiklerde yüksek darbe yutma özelliği vardır. Ucuzdur ama yuvarlanma direnci yüksektir, daha az zemin tutunması sağlar.

İç lastiksiz radyal lastik

İskeleti birçok dokuma katlarından meydana gelir. Çeşitli katlardaki iplikler enine çemberleri arasına girerler.

İplik açıları:

İskelette 85-90º

Kuşakta 0-30º

Radyal lastiklerin ömrü uzundur, daha az yuvarlanma direncine sahiptir (yakıt tasarrufuna katkıda bulunur), daha iyi zemin tutunması sağlar (sırtta kullanılan sırt hamuruna bağlı olarak) ama daha az darbe yutma özelliği vardır ve düşük hızlarda daha sert hareket sağlar.

Lastiklerin ömrü

Lastiklerin aşınmasını ve ömrünü etkileyen etkenler:

Arabanın özellikleri (ağırlık, tork, güç, ...)

Yol güzergâhı (düz, virajlı)

Yol sathı kalitesi (asfalt beton, makadam, stabilize, ...)

Arabanın mekanik durumu (ön rot ayarı, arka rot ayarı, amortisör ve frenlerin durumu)

Kullanım tarzı (kalkış, fren, viraj alış hızı, ...)

Aracın hızı (lastikler düz yolda 120 km/sa.'lik bir hızda , 70 km/sa. hıza oranla 2 misli daha çok aşınır)

Lastiklerin basıncı (hava basıncı %20 azalmış bir lastik, %25 daha az aşınma performansı gösterir)

İstek dışı meydana gelen darbeler (kaldırıma vurma, yol üzerindeki çukurlar, ...)

Şişirme basıncı

Üretici firmalar tarafından belirlenen lastik şişirme basınçları soğuk bir lastiğin 15 ºC ortam sıcaklığında gereken şişme basınçlarıdır. Lastikte yanak esnemesi , aşındırıcı yol koşulları , yüksek miktarlarda kullanılan fren ve karkasın sürekli gerilim altında olması sonucu ısınma dolayısıyla basınç artması olacaktır. Basınç ile kilometre verimi arası ilişki yandaki diagramda açıkça görülmektedir. Uygun basınç ile tam randıman elde edilirken %20 yüksek basınç randımanı %10, %20 düşük basınç lastik ömrünü %15 düşürecektir. Düşük basınç yüksek basınca göre lastikte daha fazla hasar oluşturur.

Hız

Hız ile birlikte yükselen lastik içi ısı aynı zamanda lastiğin ısısını da artırmaktadır. Havaya atılamayan bu ısı kauçuğun yumuşamasına ve mukavemetinin azalmasına yol açar. Zayıflayan gövdenin darbelere mukavemeti azalınca lastik zamanından evvel aşınır. Aracın ortalama hızının 70 km/saatten 110 km/saate yükselmesi sonucu lastik üzerindeki artan gerilim, lastiğin ömrünü %50 azaltır.

Araç yükü

Yükün hiçbir zaman belirlenen hizmet koşullarını aşmaması gerekir. Aşırı yük gövde esnemesini artırır. Bunun sonucunda lastik içi ısı ve basınç yükselir. Ayrıca fazla yük sonucu lastik sertleşir bu da ciddi bir darbe sonucu lastiğin patlamasına yol açar. Araca yapılan %20'lik fazla yükleme lastik ömrünün %30 kısalmasına yol açar.

Ortam sıcaklığı

Isınma ve nem gibi etkenler lastiğin ömrünü önemli ölçüde etkiler. Fizik kanunlarına göre ısınan gazın hacmi genişler. Bu lastik havaları için de geçerlidir. Ortam ısısının artması halinde lastiğin hacmi aynı kaldığından basıncı artar. Bunun için lastik sıcak iken sahip olduğu hava basıncıyla asla oynanmamalı, tavsiye edilen değerlere indirilmemelidir. Lastik havası indirilirse, soğuduğu zaman başlangıçtaki normal basıncın altına düşecektir. Yazın lastikler kışa oranla daha fazla aşınır.

Lastiklerin rotasyonu

Araç lastiklerinin aşınma oranı birbirinden farklı olduğu için düzenli aralıklarla lastik yerlerinin değiştirilmesi gerekir.

Sol ön lastiğin aşınma oranı %14 , sağ ön lastiğin aşınma oranı %19 , sol arka lastiğin aşınma oranı %28 ve sağ arka lastiğin aşınma oranı %38'dir. Aşınma oranlarını dengeye getirmek için hızlı kullanılan spor araçların lastiklerine her 8.000 km'de, normal kullanılan araçların lastiklerine ise her 12.000 km'de bir rotasyon yapmak gerekir.

Lastik diş derinliğinin önemi

Yapılan araştırmalara göre 3 mm kabul edilen tehlike sınırı diş derinliğinin altına inen lastiklerde su deşarj kapasitesi %70 düşerken fren mesafesi %30 uzamaktadır. Ayrıca direksiyon hakimiyeti yeni bir lastiğe göre 6-7 kat azalmaktadır.

Bütün otomobil lastiklerinde 1,6 mm kalınlığında bir aşınma göstergesi bulunmaktadır. Lastik diş derinliği 1,6 mm'nin altına asla inmemeli.

Lastiğin teknolojik gelişimi

1.Dolma lastik (1895) İlk lastiklerin içi de kauçuk doluydu . Dolma lastik sert gidiş sağlar ama patlamazdı. Çamurlu yollarda tekerleğin kaymasını önlemek için lastiğe resimdeki gibi kauçuk tepecikler yapılırdı.

2.Yastık lastik (1903 )Bisiklerdeki içi hava dolu lastik ilk kez 1895'te otomobillere uygulandı. Dolma lastiğe kıyasla daha yumuşak gidiş sağlaması nedeniyle onun yerini aldı

3.İlk modern lastiklerden (1906) İlk hava basınçlı yumuşak lastikler ıslak yollarda fazlasıyla kayıyordu . Bu nedenle sürücüler deri kılıf takma dişleri olan lastik gibi değişik yöntemler uygulamışlardır.

4.Dunlop (1909) Havayla şişirilen ilk lastikler dardı ve iç lastiği vardı . Tekerlek jantında durmaları için çok fazla şişirilmelri gerekiyordu. Rampada kavramayı sağlayan dönüş yönünde dişler de açılmıştı.

5.Balon lastik (1930) Eski lastiklere oranla daha az şişirilen balon lastik daha yumuşak ve sarsıntısız gidiş sağlıyordu. Suyun lastiğin alt bölümlerinden akmasını sağlayan uzun kanallara da sahipti.

6.İç lastiksiz (1947) Savaş sonrasında güçlü geniş yüksek kenarlı hava geçirmeyen jantlar iç lastikleri gereksizleştirdi. Zemindeki suyun yanlara akmasını sağlayan geniş kanallar kondu. Lastik suyu sünger gibi emen girintilerle donatıldı

7.Radyal lastik (1972) İlk lastiklerde güçlendirici kord bezi çapraz yerleştirilmekteydi . Günümüzdeyse kord bezi ipliklerinin lastik merkez çizgisini radyal olarak kestiği radyal lastikler üretilmektedir.

8.Yarış otomobili lastiği çağdaş yarış otomobili lastiklerinde kuru zemini daha iyi kavrayan büyükgeniş tabanlı düz lastikler kullanılmaktadır. Bu lastikler ısınıp yumuşadıkça

Yük Endeksi ve Hız Sembolleri Yük endeksi ve hız sembolleri lastiğin her iki yanağında gösterilir. Hız endeksi, bir lastiğin maksimum hizmet hızıdır. Burada hız göstergelerini ve bunlara karşılık gelen hızları bulabilirsiniz. Yanağında gösterge bulunmayan radial lastikler saatte 110 kilometreye kadar hız yapabilirler. Bias katlı lastikler saatte 100 kilometreye kadar çıkabilirler. Kaplanmış lastikler, üzerlerinde aksi belirtilmedikçe saatte maksimum 110 kilometreye kadar kullanılabilirler. özel ağır koşullara yönelik üretilmiş özel amaçlı lastiklerin yanaklarında ilgili hız limitleri bulunmalıdır. M&S (kış) lastikleri, aracın normal koşullarda kullandığı lastiklerin hız limitinden daha düşük hız limitine sahip olmalıdırlar. Bazı ülklerde, sürücünün görebileceği bir yere lastiğin maksimum hız limitini gösteren bir çıkartma yapıştırılması zorunludur. Bu lastikler takılı olduğunda, bu hız aşılmamalıdır. Bu hız gösterge sistemi tüm lastik üreticileri için aynıdır.

Rating A1 A2 A3 A4 A5 A6 A7 A8 B C D E F G J
Max. km/h 5 10 15 20 25 30 35 40 50 60 65 70 80 90 100
Max. mph 3 6 9 12 15 19 22 25 31 37 40 43 50 56 62

Rating K L M N P Q R S T H V W Y ZR
Max. km/h 110 120 130 140 150 160 170 180 190 210 240 270 300 240+
Max. mph 68 75 81 87 93 100 106 113 118 130 150 168 186 149+
Yük endeksi, araç üzerindeki bir lastiğin azami hizmet yükünü belirleyen bir sanayi standardıdır.



LI KG LI KG LI KG
0 45 40 140 80 450
1 46.2 41 145 81 462
2 47.5 42 150 82 475
3 48.7 43 155 83 487
4 50 44 160 84 500
5 51.5 45 165 85 515
6 53 46 170 86 530
7 54.5 47 175 87 545
8 56 48 180 88 560
9 58 49 185 89 580
10 60 50 190 90 600
11 61.5 51 195 91 615
12 63 52 200 92 630
13 65 53 206 93 650
14 67 54 212 94 670
15 69 55 218 95 690
16 71 56 224 96 710
17 73 57 230 97 730
18 75 58 236 98 750
19 77.5 59 243 99 775
20 80 60 250 100 800
21 82.5 61 257 101 825
22 85 62 265 102 850
23 87.5 63 272 103 875
24 90 64 280 104 900
25 92.5 65 290 105 925
26 95 66 300 106 950
27 97.5 67 307 107 975
28 100 68 315 108 1000
29 103 69 325 109 1030
30 106 70 335 110 1060
31 109 71 345 111 1090
32 112 72 355 112 1120
33 115 73 365 113 1150
34 118 74 375 114 1180
35 121 75 387 115 1215
36 125 76 400 116 1250
37 128 77 412 117 1285
38 132 78 425 118 1320
39 136 79 437 119 1360

LI KG LI KG LI KG
120 1400 160 4500 200 14000
121 1450 161 4625 201 14500
122 1500 162 4750 202 15000
123 1550 163 4875 203 16000
124 1600 164 5000 204 16000
125 1650 165 5150 205 16500
126 1700 166 5300 206 17000
127 1750 167 5450 207 17500
128 1800 168 5600 208 18000
129 1850 169 5800 209 18500
130 1900 170 6000 210 19000
131 1950 171 6150 211 19500
132 2000 172 6300 212 20000
133 2060 173 6500 213 20600
134 2120 174 6700 214 21200
135 2180 175 6900 215 21800
136 2240 176 7100 216 22400
137 2300 177 7300 217 23000
138 2360 178 7500 218 23600
139 2430 179 7750 219 24300
140 2500 180 8000 220 25000
141 2575 181 8250 221 25750
142 2650 182 8500 222 26500
143 2725 183 8750 223 27250
144 2800 184 9000 224 28000
145 2900 185 9250 225 29000
146 3000 186 9500 226 30000
147 3075 187 9750 227 30750
148 3150 188 10000 228 31500
149 3250 189 10300 229 32500
150 3350 190 10600 230 33500
151 3450 191 10900 231 34500
152 3550 192 11200 232 35500
153 3650 193 11500 233 36500
154 3750 194 11800 234 37500
155 3875 195 12150 235 38750
165 4000 196 12500 236 40000
157 4125 197 12850 237 41250
158 4250 198 13200 238 42500
159 4375 199 13600 239 43750
yolu daha iyi kavramaktadırlar.



http://www.e-lastikci.com sitesinden alıntıdır
 

DobloM

Fenomen Üye
Kayıt
7 Mart 2010
Mesaj
1.774
Adı
Hilmi
Kan Grubu
B RH +
Şehir
Muğla
Meslek
Elektronik Müh.
Modeli
Araç Yılı
2008
Renk
Füme
Paylaşım için teşekkürler Abi, güzel bilgiler. :)
 

kokplot

Onursal Üye
Kayıt
4 Mart 2010
Mesaj
936
anlayabilene gerçekten bilgiler iyi. ama zaman alıyor bakıp istediğin bilgiyi bulmak biraz:)
 

DobloM

Fenomen Üye
Kayıt
7 Mart 2010
Mesaj
1.774
Adı
Hilmi
Kan Grubu
B RH +
Şehir
Muğla
Meslek
Elektronik Müh.
Modeli
Araç Yılı
2008
Renk
Füme
Çok püf noktalar olmadıktan sonra, isteyen istediği bilgileri gayet rahat bulabilir. :) Önemli olan istemek.
 

DobloM

Fenomen Üye
Kayıt
7 Mart 2010
Mesaj
1.774
Adı
Hilmi
Kan Grubu
B RH +
Şehir
Muğla
Meslek
Elektronik Müh.
Modeli
Araç Yılı
2008
Renk
Füme
Abi Senin resim niye Mustang :D Doblo nerde :D
 

DobloM

Fenomen Üye
Kayıt
7 Mart 2010
Mesaj
1.774
Adı
Hilmi
Kan Grubu
B RH +
Şehir
Muğla
Meslek
Elektronik Müh.
Modeli
Araç Yılı
2008
Renk
Füme
Olmadı ama şimdi bu, Dobloları unuttunuz bile aşk olsun :)
 

geremy

Onursal Kurucu
Kayıt
10 Kasım 2009
Mesaj
4.905
amerikanların yeri hep ayrıdır.
güzel bir amerikana hayır diyebilecek otomobil sever yoktur herhalde.
 

DobloM

Fenomen Üye
Kayıt
7 Mart 2010
Mesaj
1.774
Adı
Hilmi
Kan Grubu
B RH +
Şehir
Muğla
Meslek
Elektronik Müh.
Modeli
Araç Yılı
2008
Renk
Füme
Sitede vazgeçilmezler ikiye çıktı;

biri uçan kuşlar serisi, diğeri amerikanlar :D
 

kokplot

Onursal Üye
Kayıt
4 Mart 2010
Mesaj
936
yanlış anlaşılmasın lütfen mustang ilk aşkımdır( platonikte olsa :D) . *inlove*
 

DobloM

Fenomen Üye
Kayıt
7 Mart 2010
Mesaj
1.774
Adı
Hilmi
Kan Grubu
B RH +
Şehir
Muğla
Meslek
Elektronik Müh.
Modeli
Araç Yılı
2008
Renk
Füme
Mustang her erkeğin ilk Aşkı olsa gerek Abi :D
 

geremy

Onursal Kurucu
Kayıt
10 Kasım 2009
Mesaj
4.905
güzel araba
yıllar geçmesine rağmen kasası halen harika tek geçerim.
 

DobloM

Fenomen Üye
Kayıt
7 Mart 2010
Mesaj
1.774
Adı
Hilmi
Kan Grubu
B RH +
Şehir
Muğla
Meslek
Elektronik Müh.
Modeli
Araç Yılı
2008
Renk
Füme
Agresif bakışlı olduğundandır Abi :)
 

DobloM

Fenomen Üye
Kayıt
7 Mart 2010
Mesaj
1.774
Adı
Hilmi
Kan Grubu
B RH +
Şehir
Muğla
Meslek
Elektronik Müh.
Modeli
Araç Yılı
2008
Renk
Füme
Abi inanır mısın, İzmir'de gördüm bi tane, Doblo'ya takasım geldi ama millet dalga geçer diye vazgeçtim :D
 

kokplot

Onursal Üye
Kayıt
4 Mart 2010
Mesaj
936
:D:D:D:D o bir kadındır. mustang güçlü ve naziktir. dünya üzerinde en fazla çeşit ve konsept ile üretilebilen ve ford markasının halen dahi önünü kestiği tamamen kendine özgü has ve mükemmel bir markadır.tek araç neredeyse mana gelişi ile sonsuz konsept yapabiliyorlar.:)
 

geremy

Onursal Kurucu
Kayıt
10 Kasım 2009
Mesaj
4.905
ilginç 3 defadır bukonu tıklayınca hata raporu verip netten düşüyorum.
 

DobloM

Fenomen Üye
Kayıt
7 Mart 2010
Mesaj
1.774
Adı
Hilmi
Kan Grubu
B RH +
Şehir
Muğla
Meslek
Elektronik Müh.
Modeli
Araç Yılı
2008
Renk
Füme
Abi en kötüsü, sanayide komple demir ekleri ve düzenlemelerde fastback yaratmaya çalışanlar. Nefret ediyorum gördükçe...